Tre măng Bát Độ mang lại lợi ích kép cho người dân

Sau hai năm trồng thử nghiệm, năm 2003 tỉnh Yên Bái chính thức nhập khẩu giống tre măng Bát Độ từ Trung Quốc về trồng ở hai huyện Trấn Yên và Yên Bình. Do quá trình vận chuyển trên quãng đường mấy ngàn cây số, lại gặp nắng nóng nên diện tích tre măng Bát Độ mới trồng bị chết quá nửa, khiến nhiều hộ dân ngao ngán. Không chỉ thế, những năm đầu măng làm ra không biết bán cho ai, người ta đành để mọc thành rừng tre chặt bán cho các nhà máy giấy đế làm hàng mã.

Năm 2005, nhìn thấy giá trị của cây tre măng Bát Độ có thể xuất khẩu sang thị trường Đài Loan, Nhật Bản Cty TNHH Vạn Đạt có 100% vốn nước ngoài và Cty CP Yên Thành đã quyết định đầu tư vào vùng nguyên liệu và xây dựng nhà máy chế biến măng xuất khẩu. Từ đó người dân mới thực sự chú ý phát triển cây tre măng Bát Độ, ngoài diện tích mà các doanh nghiệp đầu tư, người dân tự mua giống, vật tư phân bón về trồng.

Kỹ thuật trồng tre măng Bát Độ không quá khó đối với nông dân, mỗi ha trồng 600 – 625 gốc từ độ cao 500m so với mặt nước biển trở xuống, vốn đầu tư ban đầu không lớn, tiền mua giống khoảng 3 triệu đ/ha, chủ yếu là công lao động. Thuộc họ tre, nứa, nên tre măng Bát Độ dễ trồng không kén đất, chỉ trồng một lần được khai thác nhiều năm, năng suất trung bình mỗi ha 20 – 25 tấn, nếu hộ nào chịu khó chăm sóc và bón phân thì năng suất đạt 70 tấn/ha.

Từ nhiều năm nay Cty Vạn Đạt ký hợp đồng đầu tư và bao tiêu sản phẩm với hàng trăm hộ ở các huyện Trấn Yên, Văn Yên nên người nông dân rất yên tâm phát triển vùng tre lấy măng. Cty Yên Thành tiếp nhận diện tích tre măng Bát Độ từ Cty Yên Sơn, đầu tư trồng 500ha tại huyện Lục Yên và Yên Bình, ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với các hộ dân, tạo niềm tin để người dân mở rộng vùng tre măng.

Tính đến nay tỉnh Yên Bái đã có 3.706ha tre măng Bát Độ trồng tập trung ở các huyện: Trấn Yên, Yên Bình và Văn Yên. Trung tâm vùng tre măng Bát Độ là huyện Trấn Yên với diện tích 2.476ha, trong đó diện tích trồng mới năm 2017 là 576ha. Các xã có diện tích tre măng Bát Độ lớn: Kiên Thành 1.268,45ha, Hồng Ca 419,34ha, Hưng Khánh 78,6ha, Tân Đồng 55,35ha…

Thu nhập bình quân 30 triệu đ/ha, những hộ chịu khó thâm canh, nhất là những diện tích trồng dưới các khe đồi đất ẩm ướt thu 100 triệu đ/ha/năm là điều không khó. Như vậy, tính ra mỗi năm cây tre măng Bát Độ mang lại cho người dân khoảng 90 – 120 tỷ, riêng huyện Trấn Yên thu từ cây tre măng 45 – 60 tỷ. So với các cây trồng lâm nghiệp khác, như keo, mỡ, bạch đàn… chu kỳ từ 7 năm trở lên mới cho thu hoạch, thì giá trị cây tre măng Bát Độ thu khoảng 180 – 200 triệu/7 năm gần gấp đôi so với các loại cây keo, bồ đề, bạch đàn. Ưu thế của cây tre măng là hàng năm đều cho thu nhập, không phải đợi 5 – 7 năm như cây lâm nghiệp khác.

Mùa thu hoạch măng bắt đầu từ tháng 6 đến tháng 10, giá măng vỏ 1.500 đ/kg, nếu măng ống được bóc vỏ, luộc thì giá bán bình quân 4.500 đ/kg, măng củ 10.000 đ/kg. Đang vào mùa thu hoạch măng, xã Kiên Thành được mệnh danh là “thủ phủ” của vùng tre măng Bát Độ của tỉnh Yên Bái mỗi ngày người dân thu hái vài chục tấn, khắp các con đường xe cộ chuyên chở măng kìn kìn tới các điểm thu mua.

Gia đình các ông Trần Ngọc Sử thôn Đồng Cát trồng 10ha, ông Hà Văn Liêm 3ha, Giàng A Vừ thôn Đồng Ruộng 3ha… vào mùa thu hoạch măng phải thuê người hái và luộc măng suốt đêm. Bởi cây tre măng mang lại cho các gia đình mỗi vụ cả trăm triệu, nên hộ nào cũng rất phấn khởi mong mùa măng đến sớm. Bà Trần Thị Hoàn Liên, Trưởng trạm Khuyến nông Trấn Yên cho hay: Với 1.596ha tre măng được thu hoạch, tính vội năm nay người trồng măng Trấn Yên thu trên dưới 60 tỷ đồng…

Cty Vạn Đạt từ năm 2006 – 2016 đầu tư vốn trồng tre măng Bát Độ và bao tiêu sản phẩm cho khoảng 1.600ha. Sản lượng măng huyện Trấn Yên 30.500 tấn, phần lớn do Cty Vạn Đạt thu mua với giá ổn định 4.500 đ/kg măng luộc, 4.000 đ/kg măng tươi tại các điểm thu mua do Cty đặt.

Sản phẩm măng chế biến bao gồm măng khô sợi nhỏ, măng muối, măng khô… Tổng sản phẩm măng xuất khẩu khoảng trên 12.000 tấn. Riêng Cty Yên Thành mỗi năm xuất khẩu 300 tấn măng khô, 2.000 tấn măng muối sang thị trường Đài Loan và Nhật Bản…

Cây măng tre Bát Độ không chỉ mang lại giá trị hàng hóa mà còn là lâm nghiệp phủ xanh đất trống đồi núi trọc, giữ nguồn nước và tạo ra môi trường sống cho người dân. Đây là loài cây mang lại lợi ích kép đang được những người nông dân vùng núi Yên Bái mở rộng phát triển.